NRC Onbehaarde Apen (NRC)

Van Mesopotamische bierwetten tot gistcellen die zich als diva gedragen: in deze tweede liveshow van Onbehaarde Apen duiken we in de geschiedenis en de toekomst van bier. Hoe werd het eerste bier gebrouwen? Dronken Middeleeuwers echt alleen maar bier in plaats van water? En zullen we in de toekomst crispr-cas op gistcellen toepassen?

Presentatie: Lucas Brouwers, Hendrik Spiering, Gemma Venhuizen, Bastiaan Nagtegaal en Bart Funnekotter

Productie: Misha Melita

@lucasbrouwers // @hendrikspiering // @GemmaJV // @BartFunnekotter // @JBNagtegaal

Benieuwd naar de toekomst van bier? Lees hier het stuk dat Bastiaan Nagtegaal erover schreef:

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/10/04/wie-gist-beheerst-beheerst-de-toekomst-van-bier-a3975667

Wat was er nou eerder, bier of brood? Lees hier het artikel van Bart Funnekotter over de vondst van het eerste bier:

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/10/04/de-wonderbaarlijke-geboorte-van-bier-en-brood-a3975664

Meer lezen over de herkomst van bier?

Lees 'Ancient Brews: Rediscovered and Re-created', (2017) van Patrick McGovern.

Benieuwd naar bier in de Middeleeuwen en alle mythes eromheen?

Lees 'Beer in the Middle Ages and the Renaissance' (2007) van Richard W. Unger

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

We kijken massaal naar programma’s als De Slimste Mens en doen IQ-testjes op sociale media. Maar wat is intelligentie eigenlijk? Kun je je IQ trainen? En hebben we intelligentie eigenlijk nog wel nodig, met een smartphone op zak?

Host: Gemma Venhuizen

Gasten: Niki Korteweg & Hendrik Spiering

Redactie, opname en montage: Jeanne Geerken, Elze van Driel en Rosa van Toledo

Foto: Getty Images

Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De ruimte betreden is al moeilijk. En om dan verre planeten of planetoïden te bereiken is nog moeilijker. Maar om op zo'n ver hemellichaam te landen en er dan ook nog een stukje op te halen en mee te nemen terug naar aarde, dat is het moeilijkste van alle ruimtemissies. Maar het is wel iets wat steeds vaker lukt. Wat hebben wij aan die informatie?

Presentatie: Lucas Brouwers

Gast: Hendrik Spiering en Bruno van Wayenburg

Productie: Mirjam van Zuidam en Elze van Driel

Montage: Mirjam van Zuidam en Elze van Driel

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ze houden ons wakker, hun beten leveren jeukende bulten op en ze zijn ziekteverspreiders. Waar zijn muggen eigenlijk goed voor? In deze aflevering van Onbehaarde Apen alles over muggenbeten, tropische muggen in Nederland en hoe genetische modificatie misschien een mogelijkheid biedt de mug uit te roeien. Maar moeten we dat wel willen?

Presentatie: Lucas Brouwers, Gemma Venhuizen en Sander Voormolen

Productie: Misha Melita

@lucasbrouwers // @GemmaJV // @SanderVoormolen

Meer weten over technieken om muggen mogelijk uit te roeien? Lees hier wat Sander Voormolen erover schreef:

https://www.nrc.nl/nieuws/2016/02/15/muggen-kun-je-toch-uitroeien-1591013-a1134289

Meer weten over de tijgermug in Nederland?

https://www.nrc.nl/nieuws/2016/08/19/enge-tijgermug-lijkt-geen-acuut-gevaar-op-te-leveren-3860844-a1516949

Lees hier een ode aan de mug van Gemma Venhuizen:

https://www.nrc.nl/nieuws/2017/07/07/die-hoge-zoemtoon-van-de-mug-klinkt-als-een-vioolsonate-11728518-a1565907

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De ijstijd is voorbij. Toch komen er iedere zomer nog prehistorische dieren naar boven uit de ontdooiende Siberische ondergrond. Wat kun je leren van deze diepvreesbeesten?

Host: Lucas Brouwers

Gast: Eva Cukier

Side-kick: Hendrik Spiering

Producer/editor: Rosa van Toledo

Shownotes:

https://siberiantimes.com/home/

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het is de grootste, krachtigste en zwaarste raket die ooit is gebouwd: Starship. En als de aanstaande testvlucht om de aarde slaagt, dan kan dit een ware revolutie ontketenen in de ruimtevaart. De ambities van miljardair Elon Musk zijn kristalhelder: hij wil met dit pronkstuk van zijn ruimtevaartbedrijf SpaceX de ruimtevaart onherkenbaar veranderen. Hoe wil hij dat gaan doen? Kan Starship de hooggespannen verwachtingen waarmaken en hoe realistisch is een tripje naar Mars met deze raket?

Host: Lucas Brouwers

Gasten: Bruno van Wayenburg & Hendrik Spiering

Redactie & montage: Liz Dautzenberg

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op 19 maart 2018 stierf de laatste mannelijke noordelijke witte neushoorn, Sudan. Met zijn dood lijkt het uitsterven van de ondersoort onvermijdelijk. Maar nieuwe technieken bieden hoop: uit genetisch materiaal wordt geprobeerd een embryo te knutselen. Maar is dat wel wenselijk?

Presentatie: Hendrik Spiering, Sander Voormolen en Gemma Venhuizen

Productie: Misha Melita

@SanderVoormolen // @hendrikspiering // @GemmaJV

Lees hier de necrologie dat we vorig jaar schreven over Sudan:

https://www.nrc.nl/nieuws/2018/03/20/laatste-mannelijke-witte-neushoorn-is-dood-a1596312

Bekijk hier de fotoserie van CNN over Sudan:

https://edition.cnn.com/interactive/2018/03/world/last-rhino-cnnphotos/

Benieuwd naar de verschillende theorieën over de etymologische oorsprong van de witte neushoorn?

http://www.rhinoresourcecenter.com/index.php?s=1&act=pdfviewer&id=1175858144&folder=117

Benieuwd naar de technieken achter het maken van eicellen van stamcellen?

https://www.nrc.nl/nieuws/2018/09/21/bijna-zijn-menselijke-eicellen-uit-stamcellen-gemaakt-a1626068

Bekijk hier de website van de film The Last Male On Earth:

https://www.thelastmaleonearth.com/en/

Er zijn veel nummers gemaakt over neushoorn, maar dit is onze favoriet:

https://open.spotify.com/track/6khGUs6TByXmuxphDGAhoY?si=QdhKPqLmTxCc1P9PbPvfig

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Anders dan de meeste zoogdieren is de mens al evoluerend zijn vacht verloren. Waar en waarom zijn we dat haar eigenlijk kwijtgeraakt? In deze pilot van NRC-podcast Onbehaarde Apen duiken wetenschapsredacteuren Lucas Brouwers, Hendrik Spiering en Gemma Venhuizen in alle theorieën die er rondom deze vraag bestaan.

Presentatie: Lucas Brouwers, Gemma Venhuizen en Hendrik Spiering.

Productie: Mirjam van Zuidam.

@lucasbrouwers // @hendrikspiering // GemmaJV // @nrcwetenschap

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hekserij is duivels en gevaarlijk. Hoe is de heks zo demonisch geworden? In de middeleeuwen maakte bijna niemand zich druk om hekserij, maar vanaf de 15de eeuw ontstond er ineens grote angst voor een duivelse samenzwering tegen de mensheid. Heksenwaan verspreidde zich als een virus. Veel vrouwen en ook mannen werden gemarteld of levend verbrand als vermoed werd dat zij aan duivelse magie deden. Wat wakkerde die angst aan? En hoe verdween die weer?

We willen graag weten hoe jij naar onze podcasts luistert, en wat je ervan vindt. Vul de vragenlijst in op nrc.nl/podcastonderzoek.

Presentatie: Laura Wismans

Gast: Hendrik Spiering & Bart Funnekotter

Redactie en montage: Elze van Driel

Hier lees je ook Hendrik's stuk.

Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een migraineaanval als er onweer op komst is, of meer pijn van reuma bij koud en nat weer. Artsen horen het veel in hun spreekkamers, maar de wetenschap krijgt de vinger er maar moeilijk achter. Kan ons lichaam het weer echt voorspellen?

Gast: Niki Korteweg

Presentatie: Gemma Venhuizen

Redactie en montage: Julia Vié

Hier lees je Niki's artikel over het lichaam als weerman of -vrouw. En hier vind je de aflevering van Onbehaarde Apen over de Nobelprijs voor werk aan huidreceptoren voor aanraking, warmte en pijn.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Je kunt ze niet zien, ze vliegen dwars door de aarde heen en op de bodem van de Middellandse zee hangen bollen met gevoelige camera’s naar ze te loeren: neutrino’s. Maar hoe jaag je op deze onzichtbare deeltjes? En wie bedacht als eerste dat dit deeltje zou kunnen bestaan? 

Presentatie: Lucas Brouwers, Hendrik Spiering en Dorine Schenk.

Productie: Misha Melita

@lucasbrouwers // @hendrikspiering // @dorineschenk

Lees hier het stuk van Dorine Schenk over antimaterie:

https://www.nrc.nl/nieuws/2020/02/20/nieuwe-lasertest-met-antimaterie-bevestigt-het-perfecte-spiegelbeeld-en-versterkt-daarmee-het-raadsel-van-de-verdwenen-antimaterie-a3991142

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Romeinse keizers, wie kent ze niet. Augustus en Constantijn zijn nog altijd vertrouwde figuren. Maar kennen we hen echt? Begrijpen we na 2000 jaar nog wel waarop hun macht gebaseerd was? Ons beeld van de machtigste keizers is voor een flink deel gevormd door antieke zwartmakerij en propaganda. Zo zou Caligula zijn paard tot senator hebben benoemd. En Caracalla lakte de hoeven van zijn paard met goud. Was dat een teken van gekte, of was er iets anders aan de hand?

Presentatie: Lucas Brouwers

Gasten: Bart Funnekotter & Hendrik Spiering

Redactie en montage: Elze van Driel

Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Na jaren onderzoek vinden Michel Mayor en Didier Queloz in 1995 de eerste exoplaneet. 51 Peg 51 b, bevindt zich ver buiten ons zonnestelsel, op 50 lichtjaar van de aarde, en draait om de ster 51 Pegasi. Sinds 1995 zijn er meer dan vierduizend exoplaneten ontdekt, en de teller loopt nog door. Waarom wordt er zo fanatiek gezocht naar planeten buiten ons zonnestelsel? En wat kunnen we leren van die verre werelden?

Presentatie: Gemma Venhuizen, Hendrik Spiering en Eddy Echternach

Productie: Misha Melita

@hendrikspiering // @GemmaJV

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De evolutietheorie is de bekendste natuurwetenschappelijke verklaring voor de evolutie van het leven op aarde. In dezelfde adem noem je natuurlijk de bedenker: Charles Darwin. Zijn ideeën vinden we nu vanzelfsprekend, in zijn tijd waren ze baanbrekend. Wat is het Darwinisme eigenlijk en waarom lukte het juist hem om zijn ideeën te verspreiden? Wie was de man achter de theorie? 

Presentatie: Lucas Brouwers

Gasten: Gemma Venhuizen & Hendrik Spiering

Redactie en montage: Elze van Driel

Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Zijn we van nature goed, of hebben we maar een klein duwtje in de rug nodig om ons te misdragen? Het Stanford Prison Experiment uit 1971 zou het laatste aantonen, maar de laatste jaren is er veel kritiek. Wat hebben we nog aan het experiment? 

Presentatie: Lucas Brouwers, Ellen de Bruin en Hendrik Spiering

Productie: Misha Melita

@lucasbrouwers // @hendrikspiering // @EllendeBruin

Lees hier het artikel van Ellen de Bruin over de kritiek op het Stanford Prison Experiment:

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/08/16/fake-gevangenis-heet-nu-ook-nog-een-leugen-a3970275

Iets meer dan tien jaar geleden schreef Ellen de Bruin ook al over kritiek op Zimbardo:

https://www.nrc.nl/nieuws/2008/08/30/slechte-mensen-11597576-a726958

Benieuwd naar de rest van het interview van VPRO Tegenlicht met Philip Zimbardo?

https://www.vpro.nl/programmas/tegenlicht/kijk/talks/philip-zimbardo.html

De film 'The Stanford Prison Experiment' is te zien op Netflix.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Nobelprijs Scheikunde gaat dit jaar naar de ontdekking van de zogeheten klikchemie. De Amerikaan Barry Sharpless (1941), de Deen Morten Meldal (1954) en de Amerikaanse Carolyn Bertozzi (1966) delen de prijs.

Host: Gemma Venhuizen

Gasten: Niki Korteweg en Laura Wismans

Redactie en montage: Rosa van Toledo

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een werkende quantumcomputer is er nog niet, toch waarschuwen experts al voor de gevaren van deze nieuwe rekenmachine. Want de versleuteling die we nu gebruiken kan in een wip gekraakt worden met quantumcomputer. De onheilspellende naam voor deze digitale ramp: de Cryptocalypse. In deze aflevering van Onbehaarde Apen alles over qubits, quantumsleutels en of het al tijd is om je geld van de bank te halen.

Presentatie: Lucas Brouwers, Dorine Schenk en Marcel aan de Brugh

Productie: Misha Melita

@lucasbrouwers // @dorineschenk

Meer weten over het bouwen van qubits?

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/05/10/met-nanohekjes-bouw-je-stabiele-qubits-a3959834

Lees hier het interview van Marcel aan de Brugh met Peter Schwabe over de cryptocalypse.

https://www.nrc.nl/nieuws/2016/09/04/de-cryptocalypse-komt-eraan-4086146-a1519706

Kijk hier de hele lezing terug van Jaya Baloo over hoe KPN aan quantumsleutels werkt.

https://www.youtube.com/watch?v=hHJ7NWcvHDs&t=1989s

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De langste dag van het jaar, ook wel bekend als midzomernacht, is voor velen reden voor een feestje. Toch zijn er ook een heleboel nadelen aan zo veel zonuren op een dag. Gemma Venhuizen neemt ons mee langs allergieën, depressies en permanente jetlags en vertelt ons of we nu wel of niet blij moeten zijn met de seizoenen.

Presentatie: Lucas Brouwers, Gemma Venhuizen en Hendrik Spiering

Productie: Mirjam van Zuidam

@lucasbrouwers // @hendrikspiering // @GemmaJV

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ze spinnen, geven kopjes en zijn de sterren van Youtube. Maar als het baasje even niet kijkt zetten ze hun klauwen in zangvogels en muizen. Hoe kwam de kat in onze huizen terecht? En waarom pikken we het dat hij nog altijd een halve wilde is?

Presentatie: Lucas Brouwers, Gemma Venhuizen en Hendrik Spiering

Productie: Misha Melita

@lucasbrouwers // @hendrikspiering // @GemmaJV

Lees hier het artikel van Gemma Venhuizen over de tong van de kat en zijn holle papillen:

https://www.nrc.nl/nieuws/2018/11/19/eindelijk-weten-we-hoe-de-kat-zich-wast-a2755755

Lees hier meer over het aantal slachtoffers van de kat:

https://www.nrc.nl/nieuws/2016/10/24/ja-katten-richten-echt-slachtingen-aan-4965466-a1528198

Lees hier nog meer over de moordzuchtige aard van de kat:

https://www.nrc.nl/nieuws/2016/10/03/kom-niet-aan-de-kat-4575380-a1524631

Kijk hier de lezing van Peter Marra over zijn boek Cat Wars terug:

https://mediahub.unl.edu/media/9075

Lees hier meer over de mogelijke effecten op mensen van toxoplasmose:

https://www.nrc.nl/nieuws/2018/08/10/kattenparasiet-maakt-ons-roekeloos-a1612752

Zie hier de uitleg van Jaap de Roode over toxoplasmose:

https://www.youtube.com/watch?v=rqno7K2zXi4&t=161s

Benieuwd naar de hele kattenaria?

https://www.youtube.com/watch?v=QNyR6rsGDyg

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Gedichten, opiniestukken, interviews.. Geef aan GPT-3 een paar beginzinnen en hij maakt het af. Al jaren zijn wetenschappers bezig met het ontwikkelen van een robot die teksten kan schrijven net als een mens en met dit algoritme lijkt dat gelukt. Welke techniek zit hierachter en wat betekent dit type kunstmatige intelligentie voor de toekomst? 

@lucasbrouwers // @marchijinkNRC // @BennieMols

Meer weten over kunstmatige intelligentie?

https://www.nrc.nl/nieuws/2020/10/23/de-nieuwste-ai-robot-is-onbetrouwbaar-gammel-en-bewonderenswaardig-a4017171

https://www.nrc.nl/nieuws/2018/11/14/onbehaarde-apen-waar-slimme-algoritmes-toch-heel-dom-in-zijn-a275517

Zelf experimenteren met AI?

https://www.synthesia.io/

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Vlak na de oerknal ontstonden mogelijk al zwarte gaten in een oersoep van gloeiend plasma. Kunnen we deze allereerste zwarte gaten nu nog vinden? En wat zou hun bestaan betekenen voor verder onderzoek naar het heelal? 

Presentatie: Lucas Brouwers

Gast: Laura Bergshoef

Producer: Rosa van Toledo

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Gemma heeft een knuffelaap die ze al 35 jaar niet gewassen heeft. Hoe ongezond is dat? In deze aflevering nemen we onze hygiëne onder de loep.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Onbehaarde Apen is deze week nog met winterslaap. Gemma Venhuizen zocht haar favoriete Onbehaarde Apen aflevering uit.

Onbehaarde Apen LIVE. Bier: oerdrank en genetisch experiment

Van Mesopotamische bierwetten tot gistcellen die zich als diva gedragen: in deze tweede liveshow van Onbehaarde Apen duiken we in de geschiedenis en de toekomst van bier. Hoe werd het eerste bier gebrouwen? Dronken Middeleeuwers echt alleen maar bier in plaats van water? En zullen we in de toekomst crispr-cas op gistcellen toepassen?

Presentatie: Lucas Brouwers

Gasten: Hendrik Spiering, Gemma Venhuizen, Bastiaan Nagtegaal en Bart Funnekotter

Productie: Misha Melita

@lucasbrouwers // @hendrikspiering // @GemmaJV // @BartFunnekotter // @JBNagtegaal

Benieuwd naar de toekomst van bier? Lees hier het stuk dat Bastiaan Nagtegaal erover schreef:

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/10/04/wie-gist-beheerst-beheerst-de-toekomst-van-bier-a3975667

Wat was er nou eerder, bier of brood? Lees hier het artikel van Bart Funnekotter over de vondst van het eerste bier:

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/10/04/de-wonderbaarlijke-geboorte-van-bier-en-brood-a3975664

Meer lezen over de herkomst van bier? Lees:

'Ancient Brews: Rediscovered and Re-created', (2017) van Patrick McGovern.

Benieuwd naar bier in de Middeleeuwen en alle mythes eromheen?

Lees: 'Beer in the Middle Ages and the Renaissance' (2007) van Richard W. Unger

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Is Pluto een planeet? En mag je nog Brontosaurus zeggen? Over sommige wetenschappelijke termen lopen de emoties hoog op. Want wie bepaalt eigenlijk hoe een dier, plant of tijdsvak heet? En wat moet er gebeuren voor zo'n naam uit de schoolboeken verdwijnt? In deze aflevering bespreken Lucas, Gemma en Hendrik ieder een wetenschappelijke vete.

Presentatie: Lucas Brouwers, Gemma Venhuizen en Hendrik Spiering

Productie: Mirjam van Zuidam

@hendrikspiering // @GemmaJV // @lucasbrouwers // @ThomasRueb

Meer weten over de Brontosaurus/Apatosaurus? Lees hier het artikel uit The New York Times over de ophef rond de dino als postzegelplaatje: https://www.nytimes.com/1989/10/11/opinion/topics-of-the-times-leapin-lizards.html Of lees meer over het principe van prioriteit: http://www.nhm.ac.uk/hosted-sites/iczn/code/index.jsp?nfv=&article=23#2

Nieuwsgierig naar de argumenten vóór en tegen planeet Pluto? Lees hier over het begin van de ruzie: https://www.nytimes.com/2001/01/22/nyregion/pluto-s-not-a-planet-only-in-new-york.html, luister hier naar kamp tegen: https://www.youtube.com/watch?v=ztLZcvtVIo4, of hier naar kamp voor: https://www.youtube.com/watch?v=fvkauNOfKL4

Wil je weten hoe oud de aarde precies is? Lees dan meer over het nieuwe tijdvak Meghalayaan: http://www.stratigraphy.org/index.php/ics-news-and-meetings/119-collapse-of-civilizations-worldwide-defines-youngest-unit-of-the-geologic-time-scale Of leer over het antropoceen als alternatief: http://quaternary.stratigraphy.org/working-groups/anthropocene/

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

We zien het christendom als een strak georganiseerde kerk, met eeuwenoude tradities die vanaf de ontstaansperiode onveranderd zijn. Maar iedere tijd had zijn eigen christendom. Vooral de eerste duizend jaar van de religie waren lang niet zo ordelijk als we denken. Sterker nog: de religie maakte toen een aantal intensieve transformaties door. Heeft het christendom wel een ware identiteit? 

Presentatie: Gemma Venhuizen

Gasten: Hendrik Spiering & Bart Funnekotter

Redactie & montage: Jeanne Geerken

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De hiv-pandemie is nog altijd niet uitgedoofd. Maar in Nederland daalt het aantal infecties drastisch. Vanwaar dat succes? En waarom is hiv zo ongrijpbaar?

Presentatie: Lucas Brouwers

Gasten: Menno Sedee & Sander Voormolen

Redactie en montage: Elze van Driel

Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het oudst bekende lied staat op een 3200 jaar oud kleitablet, het oudste instrument is van 40.000 jaar geleden. Muziek is van alle tijden én culturen. Maar waarom en hoe maken we muziek? Zijn wij daarin uniek, of telt het geluid van bultruggen (die ooit de menselijke hitlijsten haalden), gibbons en zangvogels ook mee? Hendrik sprak 's werelds enige hoogleraar muziekcognitie Henkjan Honing over de menselijke muzikaliteit.

Presentatie: Lucas Brouwers en Hendrik Spiering

Productie: Mirjam van Zuidam

@lucasbrouwers // @hendrikspiering

Nieuwsgierig naar de headbangende kaketoe Snowball? Check deze video: https://www.youtube.com/watch?v=N7IZmRnAo6s

Of juist naar de swingende zeeleeuw Ronan? Kijk dan dit: https://www.youtube.com/watch?v=6yS6qU_w3JQ

Meer weten over Henkjan Honing? Lees dan dit grote interview met hem in NRC: https://www.nrc.nl/nieuws/2018/08/23/muzikaliteit-is-net-als-eten-van-levensbelang-a1613992

Benieuwd naar het boek The Origins of Musicality? Hier vind je meer informatie: https://mitpress.mit.edu/books/origins-musicality

Alles lezen over de muziekoverdracht tussen bultruggen? Hier vind je het onderzoek: http://www.pnas.org/content/114/30/7822.short

Of over de muzikale voorkeur van primaten? Klik dan hier: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/m/pubmed/16935277/

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Of iemand zich vrolijk of boos voelt kun je aflezen aan gezichtsuitdrukkingen, lichaamstemperatuur en hartslag. Allemaal lichamelijke reacties, die dieren ook hebben. Er is dan ook weinig verschil tussen de emoties van dieren en mensen, stelt primatoloog Frans de Waal in zijn nieuwste boek. Schamen krabben en apen zich dan ook? En wat onderscheidt de mens dan nog van dieren?

Presentatie: Lucas Brouwers, Hendrik Spiering en Gemma Venhuizen

Productie: Misha Melita

@lucasbrouwers // @hendrikspiering // @GemmaJV

Lees hier het interview van Hendrik Spiering met Frans de Waal:

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/05/29/chimpansees-hebben-dezelfde-emoties-als-mensen-a3962028

Lees hier het interview van Hendrik Spiering met Frans de Waal uit 1996:

https://www.nrc.nl/nieuws/1996/10/12/het-schokeffect-van-een-apenblik-etholoog-frans-de-7327778-a466763

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Onweersbuien komen regelmatig voor in Europa, al worden heel weinig mensen daadwerkelijk geraakt door de bliksem. Maar wat gebeurt er in je lichaam als je toch wordt getroffen? En hoe blijf je veilig als je tijdens een bergwandeling wordt overvallen?

Gast: Sander Voormolen

Presentatie: Gemma Venhuizen

Redactie en montage: Elze van Driel

Muziek: Nozem audio

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ben je een kutkind of een keizerkind? Wie dit raadsel snapt, hoort zichzelf "ik ben een kutkind" zeggen, en gaat tóch niet af. In kindercultuur spelen kinderen met macht, angst en walging, en verwerken zo de wereld. Zónder invloed van volwassenen. Hoe? Dat is voer voor antropologen, in Onbehaarde Apen.

Presentatie: Lucas Brouwers, Gemma Venhuizen en Hendrik Spiering

Productie: Mirjam van Zuidam

@lucasbrouwers // GemmaJV // @hendrikspiering

Lees hier het artikel dat Hendrik over kindercultuur schreef: https://www.nrc.nl/nieuws/2018/07/27/kinderfolklore-verstopt-zich-achter-een-flauwekulbarriere-a1611408

Lees hier de recensie van het boek vol kinderrijmpjes "En weg was haar neus": https://www.nrc.nl/nieuws/2018/10/27/de-rijmpjes-die-je-kent-van-the-beatles-a2752641

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Verwonding, dood, seksueel geweld, of een dreiging daarvan - officieel kun je alleen van zulke extreme ervaringen een psychologisch trauma oplopen. Maar tegenwoordig wordt het begrip 'trauma' steeds vaker gebruikt. Ook wijst onderzoek uit dat elke nieuwe generatie meer risico loopt om een posttraumatische stress-stoornis te krijgen dan die ervoor. Worden we steeds gevoeliger? Of is er iets anders gaande? 

Host: Lucas Brouwers

Gasten: Ellen de Bruin en Hendrik Spiering

Producer en editors: Céline Cornelis en Rosa van Toledo

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Terrorteken, steekvissen en hooikoortsplanten: de Nederlander heeft deze zomer flink wat te verduren gehad van de natuur. Zoals iedere zomer haalden nieuwe jeukdieren de kranten en journaals. Laten we ons onnodig bang maken of wordt de natuur steeds gevaarlijker? In deze zomeraflevering van Onbehaarde Apen scheiden we plaag van hype.

Presentatie: Lucas Brouwers, Hendrik Spiering en Gemma Venhuizen.

Productie: Misha Melita

@lucasbrouwers // @hendrikspiering // @GemmaJV

Lees hier wat Lucas schreef over de reuzenteek:

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/07/16/nrc-checkt-reuzenteek-achtervolgt-prooi-honderd-meter-a3967324

Bekijk hier de Hyalomma-teek in actie:

https://youtu.be/_xBqSYi0lrA

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Röntgen, gamma en infrarood: straling kan invloed hebben op het menselijk lichaam. Maar geldt dat ook voor de radiogolven waarop het nieuwe 5G-netwerk vanaf volgend jaar data zal verzenden? En hoe verschilt 5G van 4G? In deze aflevering van Onbehaarde Apen alles over de onzichtbare straling die ons omringt en over de invloed ervan op het lichaam.

Presentatie: Lucas Brouwers, Hendrik Spiering en Marc Hijink

Productie: Misha Melita

@lucasbrouwers // @hendrikspiering // @marchijinkNRC

Meer weten over hoe wetenschapsjournalist Frank Swain zijn gehoorapparaat ombouwde tot wifi-ontvanger?

https://www.newscientist.com/article/mg22429952-300-the-man-who-can-hear-wi-fi-wherever-he-walks/

Lees hier het artikel van Marc Hijink over de gezondheidsrisico's van 5G

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/06/14/hoe-ongezond-is-5g-a3963760

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Slapeloze nachten, huilbuien en een totaal gebrek aan eetlust. Liefdesverdriet is, helaas, iets waar we mee te maken krijgen en de fysieke gevolgen zijn niet mals. De symptomen van een gebroken hart kunnen zelfs overeenkomen met die van een hartaanval. We zijn geëvolueerd om verliefd te worden, maar op liefdesverdriet lijken we niet voorbereid. Waarom voelt een gebroken hart zo heftig?

Presentatie: Lucas Brouwers

Gasten: Laura Bergshoef & Hendrik Spiering

Redactie en montage: Elze van Driel

Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Met Jezus kun je alle kanten op: hij is mens én god, geboren uit Maria én uit God de Vader. In de middeleeuwen werd hij vereerd als keizer van het heelal, maar ook intens lijdend afgebeeld, aan het kruis. In de Islam is Jezus de belangrijkste profeet na Mohammed, en ook zonder dat je gelovig bent, kan je in hem de eerste socialist zien, een inspirerende revolutionair of zelfs een feminist.

Maar hier, in Onbehaarde Apen, kijken we naar de historische Jezus.

Hendrik Spiering, wetenschapsredacteur en historicus, behandelt in dit speciale drieluik voor Pasen drie vragen: Wat weten we over het leven van Jezus? Met welke profeten concurreerde hij? En hoe werd nou juist deze prediker, later, volkomen God?

Presentatie: Hendrik Spiering

Productie: Mirjam van Zuidam

Montage: Yeppe van Kesteren

De muziek in dit drieluik werd gespeeld door het Dudok Quartet. In het vierde pianoconcert van Beethoven hoorde u ook pianist Hannes Minnaar en altvioliste Simone van der Giessen. Verder speelde het Dudok Quartet muziek van Balogh Kalman en Ligeti.

Voor dit drieluik put Hendrik vooral uit werk van de Amerikaan John P. Meier, die nog altijd werkt aan zijn schitterende serie boeken ‘A Marginal Jew, Rethinking the historical Jesus’. Ook aan te bevelen zijn de boeken van de gewetensvolle Brit E.P. Sanders en die van de wat meer baldadige Amerikaan Bart Ehrman.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Tegen jezelf praten zou een teken zijn dat je gek aan het worden bent, zo wordt wel eens gezegd. Maar dat kan niet waar zijn, want we praten bijna allemaal wel eens hardop tegen onszelf. Hendrik Spiering vraagt zich af: waarom doen we dat? En wanneer zijn we daarmee begonnen?

Dit is de vijfde aflevering van een zomerserie over alledaagse vragen met een wetenschappelijk antwoord.

Presentatie: Laura Wismans

Gast: Hendrik Spiering

Redactie en montage: Jeanne Geerken

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De aarde warmt steeds verder op. Er zijn steeds meer wetenschappers die willen onderzoeken of het kan helpen om het zonlicht dat de aarde bereikt te dimmen om zo de opwarming te stoppen. Maar er liggen ook gevaren op de loer. Gaat de geest met dit onderzoek niet uit de fles? Welke gevolgen heeft de normalisatie van geo-engineering voor klimaatverandering?

Presentatie: Lucas Brouwers

Gast: Laura Wismans & Paul Luttikhuis

Redactie en montage: Elze van Driel & Rosa van Toledo

Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Met de hulp van technologieën ingrijpen in het klimaat om zo de opwarming van de aarde tot stilstand te brengen klinkt steeds aanlokkelijker. Het klimaatdoel om niet boven de 1,5 graad stijging uit te komen lijkt steeds verder uit bereik en met de beperking van de CO2-uitstoot wil het maar niet vlotten. Maar wat zijn dit voor technologieën en is het wel verstandig om in te willen grijpen in het klimaat? 

@lucasbrouwers // @wismans

Meer weten over geo-engineering? Lees deze artikelen:

https://www.nrc.nl/nieuws/2020/06/19/knutselen-aan-het-klimaat-a4003371

https://www.nrc.nl/nieuws/2020/06/19/wie-mag-er-straks-draaien-aan-de-aardse-thermostaat-a4003374

Word lid van onze Facebookgroep:

https://www.facebook.com/groups/nrconbehaardeapen/

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de binnenzee Mar Menor in Spanje sterven dagelijks honderden vissen door vervuiling. ​Maar sinds kort is deze zee een rechtspersoon, waardoor zij rechtszaken kan aanspannen​​ tegen haar vervuilers. Wat betekent het wanneer een natuurgebied rechtspersoon wordt? En welke gevolgen heeft dat voor mens en natuur?

Presentatie: Gemma Venhuizen

Gasten: Sjoerd de Jong & Folkert Jensma

Redactie en montage: Rosa van Toledo

Shownotes:

https://www.nrc.nl/nieuws/2022/05/20/komt-een-berg-bij-de-rechter-dat-is-helemaal-niet-zo-gek-a4125052

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Plastic is op papier een droommateriaal. Makkelijk te produceren, eindeloos vervormbaar en onverwoestbaar. Maar om dat laatste is nu veel te doen, want plastic vervuilt de oceanen en komt in de buiken van dieren terecht. Ook in menselijke organen zijn stukjes plastic gevonden. Maar hoe erg is dat?

Presentatie: Lucas Brouwers, Niki Korteweg en Marcel aan de Brugh.

Productie: Misha Melita

@lucasbrouwers // @nikikorteweg

Lees hier het artikel van Niki Korteweg over microplastics:

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/10/04/de-onbekende-gevaren-van-microplastics-a3975660

Lees hier het artikel van Marcel aan de Brugh over plastics in de zee:

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/01/18/wat-weten-we-over-al-dat-plastic-in-zee-a3650887

Benieuwd naar het hele liedje over de plastic eendjes van Rich Eilbert?

https://www.youtube.com/watch?v=-RPUmRmdcjw&t=83s

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Stress is een natuurlijke en goede reactie van je lichaam. Het maakt je alert. Maar als stress lang duurt en onbeheersbaar wordt raken belangrijke hersengebieden beschadigd. Dan kom je in een neerwaartse spiraal, met aan het einde en burn-out. Gelukkig lijkt de schade in het brein vaak weer te herstellen. En er zijn manieren om je te wapenen tegen slechte stress.

Presentatie: Laura Wismans

Gasten: Niki Korteweg & Hendrik Spiering

Redactie en montage: Elze van Driel

Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Tuinvogels, bijen, waterdiertjes, spinnen en de jaarrondtelling. In Nederland kunnen we eindeloos beestjes blijven tellen. Al deze waarnemingen leveren veel gegevens op, maar heeft de wetenschap er ook iets aan? 

Presentatie: Lucas Brouwers, Hendrik Spiering, Gemma Venhuizen

Productie: Kim Kabbedijk

@lucasbrouwers // @hendrikspiering // @GemmaJV

Meer Onbehaarde Apen luisteren over diersoorten? Luister dan deze aflevering:

https://www.nrc.nl/nieuws/2018/10/10/onbehaarde-apen-waarom-lucas-een-soortenblog-bijhoudt-a2417441?fbclid=IwAR0BU5PnWXkJ1hOYN34Zrwzr-_HcSUeJVfQVATjWZtXpbBPObENbpLmfeo4

Word lid van onze Facebookgroep!

https://www.facebook.com/groups/nrconbehaardeapen

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Je eerste 1000 dagen als mens, van conceptie tot en met het tweede levensjaar, zijn bepalend voor onze mentale en fysieke gezondheid de rest van ons leven. Nooit maak je zo'n snelle ontwikkeling mee als in die periode. Medisch redacteur Niki Korteweg vertelt ons waarom, en legt uit hoe die 1000 dagen er in het meest gunstige geval uitzien.

Host: Gemma Venhuizen

Gast: Niki Korteweg

Producer en editor: Elze van Driel

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Tijdens koude dagen pakken we ons in om warm te blijven. Of we eten meer, voor een extra isolerende vetlaag. Echte durfals nemen een koude douche, of springen in een ijswak om zich tegen de kou te wapenen. Maar werkt dat? En welke rol speelt ons bruine vet hierin? En, wacht even: wat is bruin vet eigenlijk? Medisch redacteur Sander Voormolen - die ook in november steevast in een T-shirt rondloopt - beantwoordt alle vragen over deze interne kachel.

Presentatie: Lucas Brouwers en Gemma Venhuizen

Productie: Mirjam van Zuidam

@lucasbrouwers // @GemmaJV // @SanderVoormolen

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het is een bekend gezicht in met name in de Randstad: de halsbandparkiet. En hij verspreidt zich langzaam, maar zeker. Ze komen van nature niet in Nederland voor en dus noemen we ze invasieve exoten. Stel dat we ze moeten gaan bestrijden, waarom eten we ze dan niet op?

Presentatie: Gemma Venhuizen

Gasten: Joel Broekaert & Martine Kamsma

Redactie en montage: Elze van Driel & Jeanne Geerken

Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Worden machines slimmer dan mensen? Bennie Mols, die voor NRC over artificiële intelligentie schrijft, denkt van niet. Natuurlijk: ze kunnen beter schaken dan de beste schaker en verslaan de wereldkampioen in Go. Maar het kost veel energie, en het inlevingsvermogen van een peuter is nog altijd groter. Hoe intelligent is kunstmatige intelligentie wel?

Presentatie: Lucas Brouwers en Hendrik Spiering

Productie: Mirjam van Zuidam

@lucasbrouwers // @hendrikspiering // @BennieMols

Kijk hier de video over het inlevingsvermogen van peuters: https://www.youtube.com/watch?v=Z-eU5xZW7cU

Of check hier de afleveringen van Dokters vs Internet: https://www.npostart.nl/dokters-vs-internet/03-05-2018/KN_1697746

Lees ook het artikel dat Bennie Mols over peuters en robots schreef: https://www.nrc.nl/nieuws/2018/11/09/waarom-computers-het-afleggen-tegen-peuterintuitie-a2754648

Of luister naar de stem van de eerste robot van de toekomst HAL9000 uit A Space Oddyssey: https://www.youtube.com/watch?v=QFSE4dUJYM8

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Honderd jaar geleden is het graf van Toetanchamon ontdekt. In één klap wordt deze onbeduidende farao icoon van de Egyptische archeologie. Wie is Toetanchamon? Wat lag er allemaal in zijn graf? En waarom is hij zó beroemd geworden?

Host: Gemma Venhuizen

Gasten: Bart Funnekotter en Hendrik Spiering

Redactie en montage: Rosa van Toledo

Afbeelding: Khaled Elfiqi / EPA

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Stikstof. Een veelbesproken onderwerp, maar wat vertelt de wetenschap ons over dit element? In deze aflevering bespreken we waarom we eigenlijk van stikstof moeten houden.

Host: Gemma Venhuizen 

Gasten: Laura Wismans & Marcel aan de Brugh 

Redactie en montage: Julia Vié

Beeld: Getty Images

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Suiker stond aan de basis van het kapitalisme en de slavernij. Staten en bedrijven hebben er alles aan gedaan om ons verslaafd te maken en te houden. Inmiddels weten we hoe ongezond suiker is. Toch is de sector nog altijd gigantisch. Waarom heeft de suikerindustrie nog altijd zoveel macht over ons?

Presentatie: Gemma Venhuizen

Gasten: Bart Funnekotter & Martine Kamsma

Redactie & montage: Jeanne Geerken

Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Na de maan en ruimtestation ISS is de nieuwste wens van NASA om af te reizen naar Mars. Een reis van zo'n drie jaar (negen maanden heen, een jaar onderzoek, en negen maanden terug) à 500 miljard euro of meer. Gewillige astronauten in overvloed, maar lang niet iedereen is geschikt. Wie komt er voor in aanmerking? Wat zijn de lessen van de bemande ruimtevaart? En hoe bereid je je voor op de verste reis die de mens ooit maakte?

Presentatie: Lucas Brouwers, Gemma Venhuizen en Hendrik Spiering

Productie: Mirjam van Zuidam

@lucasbrouwers // @GemmaJV // @hendrikspiering

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Al decennia wordt er over de zelfrijdende auto gedroomd en gefantaseerd. Tesla, Uber, Audi buitelen over elkaar heen met beloftes. Toch rijdt er nog nergens een zelfrijdende auto rond. Tijd om ons af te vragen: komt ‘ie er eigenlijk nog wel? 

Host: Lucas Brouwers

Gasten: Marc Hijink & Bennie Mols

Producer & montage: Rosa van Toledo

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

We hoeven niet ver in de geschiedenis te duiken om te zien dat in oorlogstijd de mens in staat is tot vergaand en gruwelijk geweld. Hoe kan het toch dat mensen tot zulke daden overgaan? Welke patronen liggen eraan ten grondslag?

Host: Gemma Venhuizen

Gasten: Bart Funnekotter & Hendrik Spiering

Montage en edit: Rosa van Toledo

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Violen bestaan al vijfhonderd jaar. En al eeuwenlang wordt de Stradivarius gezien als de allerbeste. Maar waarom eigenlijk, en klopt dat wel? Kun je dit instrument eruit halen bij een blinde test? Wetenschapsredacteur Hendrik Spiering laat horen wat een instrument goed maakt.

Presentatie: Gemma Venhuizen

Gast: Hendrik Spiering

Redactie en montage: Elze van Driel

Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Dat de stijgende zeespiegel een dreiging is voor ons laaggelegen Nederland, is bekend. Maar ons land komt op veel plekken ook steeds láger te liggen. Heel Holland Zakt, soms wel met meters per eeuw. Dat heeft natuurlijk gevolgen voor de natuur, maar ook voor de steden waarin we wonen, weten Marcel aan de Burgh en Arjen Schreuder. Wat richt bodemdaling voor schade aan? En valt er iets aan te doen?

Presentatie: Gemma Venhuizen

Gasten: Marcel aan de Brugh en Arjen Schreuder

Productie en montage: Mirjam van Zuidam

Meer weten over bodemdaling? Marcel schreef over wegzakkende grond wereldwijd: https://www.nrc.nl/nieuws/2021/01/15/door-bodemdaling-zakt-de-grond-weg-onder-onze-voeten-a4027718

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Over twee eeuwen kan de zeespiegel twee tot achter meter stijgen, stellen onlangs gepubliceerde klimaatstudies. Hoe accuraat is die voorspelling? En hoe ziet de wereld er dan uit? Klimaatredacteur Marcel aan de Brugh stelde zich de toekomst voor en schat in: we zijn er nog niet klaar voor.

Presentatie: Lucas Brouwers en Gemma Venhuizen

Productie: Mirjam van Zuidam

@lucasbrouwers // GemmaJV

Benieuwd naar de toekomst die Marcel schetst? Lees dan zijn stuk:

https://www.nrc.nl/nieuws/2018/10/11/wat-als-de-zeespiegel-tien-meter-stijgt-a2417637

Wil je precies weten wat de commissie Deltares voorspelde? Lees dan het rapport:

https://www.deltacommissaris.nl/documenten/publicaties/2018/09/18/dp2019-b-rapport-deltares

Benieuwd naar de rest van de Wat als-serie van NRC? Lees dan ook het stuk van Gemma over een wereld zonder insecten:

https://www.nrc.nl/nieuws/2018/09/21/wat-als-er-morgen-geen-insecten-meer-zijn-a1617060

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Geld was altijd macht. Dat werd de afgelopen weken scherp zichtbaar met de bancaire sancties tegen Rusland. Maar tegelijkertijd verandert geld van gedaante. Verschuift daarmee ook de macht?

Host: Lucas Brouwers

Gasten: Maarten Schinkel en Hendrik Spiering

Redactie en montage: Céline Cornelis en Julia Vié

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Opperhoofden met verentooien, wilden te paard en altijd in gevecht met cowboys. En makkelijk overmeesterd door kolonisten uit Engeland, Frankrijk of Spanje. Het is het stereotype beeld van indianen. Maar volgens de Finse historicus Pekka Hämäläinen is het anders gelopen dan we denken. Indianen waren geen passieve decorstukken van de geschiedenis. Ze waren actieve spelers, en geen slachtoffers.

Presentatie: Gemma Venhuizen

Gasten: Sjoerd de Jong en Hendrik Spiering

Redactie en montage: Elze van Driel

Foto: Historica Graphica Collection/Heritage Images/Getty Images

Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl.

Boeken van Pekka Hämäläinen: 

• The Comanche Empire
• Lakota America: A New History of Indigenous Power
• Indigenous Continent: The Epic Contest for North America

Andere interessante titels over het onderwerp:

• Dee Brown: Bury My Heart At Wounded Knee (1970); Native Americans als slachtoffers
• S.C. Gwynne: Empire of the Summer Moon. (2011), De Comanches van Texas als barbaren
• Benjamin Madley: An American genocide (2017), Over de kolonisatie van Californië.
• Roxanne Dunbar-Ortiz: An indigenous People’s History of the United States (2014), Geschiedenis van de VS door indiaanse ogen
• David Treuer: The Heartbeat of Wounded Knee (2019) De Lakota van 1890 tot heden

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Eind vorig jaar wandelde de jonge wolvin Naya via Overijssel ons land binnen. Ze was alleen, maar niet de enige. De afgelopen maanden worden herhaaldelijk wolven in Nederland gesignaleerd. Waar komen ze vandaan, waar gaan ze naartoe, en zijn ze eigenlijk wel welkom hier? In de voetsporen van Naya zoeken Lucas Brouwers, Hendrik Spiering en Gemma Venhuizen een antwoord.

Presentatie: Lucas Brouwers, Gemma Venhuizen en Hendrik Spiering.

Productie: Mirjam van Zuidam.

@LucasBrouwers // @HendrikSpiering // @GemmaJV

Meer weten? Lees ook het reisdagboek van Gemma Venhuizen en Freek Schravesande: https://www.nrc.nl/nieuws/2018/04/13/de-zwerftocht-van-naya-de-wolf-een-reisdagboek-a1599368

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Rituelen zijn overal. Zo schuiven velen straks weer aan bij het kerstdiner. Er zijn kleine, persoonlijke rituelen. Bijvoorbeeld als we iemand op een speciale manier groeten. Er zijn grootse, bijzondere rituelen, zoals de kroning van een koning. Of heftige initiatierituelen die overgangen markeren, zoals ontgroening of meisjesbesnijdenis. De handelingen dienen op het eerste oog geen doel. Toch hebben we rituelen hard nodig, vooral in tijden van angst en onzekerheid. Waarom is dat zo? En hoe gaan we om met diepgewortelde maar schadelijke rituelen?

Presentatie: Lucas Brouwers

Gasten: Niki Korteweg & Hendrik Spiering

Redactie en montage: Elze van Driel

Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hij veroverde een rijk bij elkaar dat vijf keer groter was dan dat van de Romeinen, maar toch is Dzjengis Khan minder bekend dan Julius Caesar of keizer Augustus. In deze aflevering van Onbehaarde Apen duiken we in het levensverhaal en de vernuftige - en wrede - strijdtechnieken van deze Mongoolse krijgsheer en zijn zonen en kleinzonen.

Presentatie: Lucas Brouwers, Bart Funnekotter en Hendrik Spiering

Productie: Misha Melita

@BartFunnekotter // @lucasbrouwers // @hendrikspiering

Meer lezen over het leven van Dzjengis Khan?

Lees het boek 'Genghis Khan and the Making of the Modern World', van Jack Weatherford

Of liever fictief?

Lees de romanserie 'Conquerer' van Conn Iggulden.

Luister hier de Songfestivalinzending van Duitsland uit 1979 'Dschinghis Khan'

https://www.youtube.com/watch?v=pzmI3vAIhbE

Benieuwd naar de zoektocht van National Geographic naar de laatste rustplaats van Dzjengis Khan?

https://www.youtube.com/watch?v=ad4cgluZAcc

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hoe groot is het heelal? Hoeveel zandkorrels zijn er op aarde? Grote getallen fascineren de mens al eeuwen. Maar het kan altijd groter: oneindig. En is er dan nog iets groters dan oneindig? In deze aflevering van Onbehaarde Apen duiken we in de gigantische en de oneindige getallen.

Presentatie: Lucas Brouwers, Gemma Venhuizen en Alex van den Brandhof.

Productie: Misha Melita

@lucasbrouwers // @GemmaJV // @alexvdbrandhof

Benieuwd naar Esschers oneindige tekeningen?

https://www.escherinhetpaleis.nl/verhaal-van-escher/perpetuum-mobile/

Meer weten over Graham's number?

https://www.youtube.com/watch?v=HX8bihEe3nA&t=64s

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kernfusie is de energiebron van de toekomst: een schone, oneindige zon in een doosje. Tenminste, zo klinkt het in de propaganda van ITER, de internationale experimentele kernfusiereactor in aanbouw op het Zuid-Franse platteland. Is het echt zo veelbelovend? En gaat het ook lukken? Dorine Schenk, die voor NRC over natuurkunde schrijft, loodst de Onbehaarde Apen stapsgewijs door het proces.

Presentatie: Lucas Brouwers en Hendrik Spiering

Productie: Mirjam van Zuidam en Misha Melita

@lucasbrouwers // @hendrikspiering // @dorineschenk

Benieuwd naar beelden van Iter? Check de website van het internationale experiment: https://www.iter.org/

Zelf een Tokamak besturen? Kijk hoe ver je komt in dit kernfusiespel: https://www.euro-fusion.org/news/detail/detail/News/how-to-operate-a-tokamak/

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze eerste zomerspecial over 'Het begin', onderzoekt Onbehaarde Apen scheppingsverhalen. Over de hele wereld bestaan honderden verhalen over het ontstaan van de kosmos en de mens. Waarom heeft de mens deze verhalen verzonnen? En als we deze verhalen goed lezen, wat vertellen ze ons dan over de samenleving - van toen en nu? 

Presentatie: Lucas Brouwers

Gast: Bart Funnekotter

Redactie en montage: Rosa van Toledo

Shownotes:

Het werk van Mineke Schipper: https://www.minekeschipper.nl

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In 2020 dook in Nederland het westnijlvirus op, overgebracht door huissteekmuggen. Andere Europese landen kampen al jaren met de ziekte. De symptomen beginnen mild, maar kunnen heel soms zelfs leiden tot de dood. Wat is dit virus en waar komt het vandaan?

Host: Gemma Venhuizen

Gast: Sander Voormolen en Anne van Kessel

Producer & montage: Elze van Driel

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Contactschuw, géén empathie en een bizar talent op één specifiek gebied: dat is het stereotiepe beeld van mensen met autisme. Moderne inzichten maken duidelijk dat dit oude beeld aan vernieuwing toe is.

Presentatie: Gemma Venhuizen

Gast: Ellen de Bruin en Niki Korteweg

Redactie en montage: Nina van Hattum en Liz Dautzenberg

Shownotes

https://www.nrc.nl/nieuws/2021/03/31/het-nieuwe-autisme-a4037811

https://www.nrc.nl/nieuws/2021/03/31/als-het-hele-gezin-autisme-heeft-a4037850

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het is lente en bijna alle dieren die een winterslaap houden op het noordelijk halfrond zijn wakker. Hun lichaam stond maandenlang bijna uit. Hun lichaamstemperatuur daalde sterk en het aantal hartslagen per minuut ging bij bijvoorbeeld de grondeekhoorn van 300 naar 5. De dieren eten zich tonnetje rond voordat ze gaan slapen, en vallen vervolgens moeiteloos en zonder schade weer af. Wat kunnen we allemaal leren van deze winterslapers voor medische toepassingen?

Presentatie: Laura Wismans

Gast: Nienke Beintema & Hendrik Spiering

Redactie en montage: Liz Dautzenberg, Nina van Hattum & Elze van Driel

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een handvol zilverstukken, een kus, en een arrestatie. Door Judas komt in het bijbelverhaal Jezus aan het kruis. Met Goede Vrijdag (de kruisiging) en Pasen voor de deur duikt Onbehaarde Apen in de geschiedenis van deze spreekwoordelijke verrader. Heeft Judas echt bestaan, en klopt er iets van al die verhalen? Of is Judas juist een held, zoals uit het Evangelie van Judas zou blijken?

Presentatie: Lucas Brouwers, Hendrik Spiering en Gemma Venhuizen

Productie: Misha Melita

@lucasbrouwers // @hendrikspiering // @GemmaJV

Kijk hier de serie Finding Jesus van CNN:

https://edition.cnn.com/videos/tv/2015/03/07/cnn-finding-jesus-judas-betrays-jesus-sacrifice-gods-plan.cnn

Meer weten over het onderzoek van April DeConinck? Kijk hier het interview terug:

https://www.youtube.com/watch?reload=9&amp=&v=ULRg5lwrsXg

Meer lezen over de historische Jezus?

John Meier, 'A Marginal Jew: Rethinking the Historical Jesus'. (Yale University Press 1991- 2016)

Of over de vroege geschiedenis van het Christendom:

Bart Ehrmann, 'Lost Christianities: The Battles for Scripture and the Faiths We Never Knew' (Oxford University Press 2004)

Nieuwsgierig geworden naar het Evangelie van Judas? Lees dan:

'Het Evangelie van Judas uit de codex Tchaos' (Bert Bakker 2006)

Of:

Gerard Luttikhuizen, 'Vroegchristelijke esoterie en gnosis. De evangeliën van Thomas, Maria Magdalena en Judas.' (Parthenon 2018)

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Waar de meeste mensen zonder nadenken een koekje eten, een extra boterham naar binnen schuiven en daarna op de fiets springen moet luisteraar Maaike Helmer al 20 jaar flink vooruit plannen om dit soort dingen te doen. Door haar diabetes type 1 heeft iedere schommeling van haar suikerspiegel flinke invloed op haar leven. 

Sinds een paar jaar leeft ze een stuk vrijer: haar insulinepomp berekent via een algoritme hoeveel insuline ze nodig heeft. Maar hoe is het om je gezondheid volledig in handen te leggen van een algoritme?'

Presentatie: Gemma Venhuizen, Laura Wismans

Productie: Mirjam van Zuidam, Kim Kabbedijk

@GemmaJV // @wismans

Word lid van onze Facebookgroep!

https://www.facebook.com/groups/nrconbehaardeapen

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Nobelprijs voor Natuurkunde is dinsdag toegekend aan Roger Penrose , Reinhard Genzel en Andrea Ghez voor hun onderzoek aan zwarte gaten. Penrose krijgt de helft van de prijs, Genzel en Ghez delen de andere helft. Natuurkundejournalist Dorine Schenk praat je bij over de winnaars en hun onderzoek.

Presentatie: Lucas Brouwers, Dorine Schenk

Productie: Kim Kabbedijk

@lucasbrouwers // @SanderVoormolen

Word lid van onze Facebookgroep!

https://www.facebook.com/groups/nrconbehaardeapen

Wij zijn genomineerd voor een Dutch podcast award. Is Onbehaarde Apen jouw favoriete podcast? Breng dan hier je stem uit:

https://podcastawards.nl/stem#tech-wetenschap

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Psilocybine, de werkzame stof uit paddo's, helpt mogelijk bij ernstige onbehandelbare depressie. Een nieuwe Amerikaanse studie laat zien dat er ook echt veranderingen plaatsvinden in het brein. Ook andere psychedelische drugs worden onderzocht als middel tegen psychiatrische aandoeningen. Hoe ver zijn deze onderzoeken? En zijn 'partydrugs' straks gewoon bij de apotheek verkrijgbaar?

Host: Gemma Venhuizen

Gasten: Niki Korteweg en Sjoerd de Jong

Script en edit: Jeanne Geerken en Rosa van Toledo

Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De helft van de Nederlanders heeft overgewicht, 16 procent heeft obesitas en dat worden er steeds meer. Diëten en leefstijlcoaches hebben die trend niet kunnen keren, maar hoe zit dat met medicijnen? Afvalmedicijnen zoals ozempic worden jubelend ontvangen door mensen die willen afvallen én door sommige artsen. Komt hiermee het einde van obesitas in zicht? 

Presentatie: Lucas Brouwers

Gasten: Martine Kamsma & Niki Korteweg

Redactie en montage: Elze van Driel

Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De één is levensgevaarlijk, de ander verspreidt zich razendsnel: de coronavarianten. Hoe krijgt de wetenschap grip op deze varianten? En komen hun inzichten snel genoeg om nog op te kunnen reageren? 

Host: Lucas Brouwers

Gasten: Nienke Beitema & Sander Voormolen

Producer & editor: Rosa Van Toledo

Overweeg een abonnement op NRC! Met een abonnement krijg je onbeperkt toegang tot al onze artikelen en podcasts. Ga naar: http://www.nrc.nl/apen

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Onbehaarde Apen is op winterslaap. Daarom deze lievelingsaflevering van Hendrik uit het archief.

Wat kinderen doen als niemand kijkt

Ben je een kutkind of een keizerkind? Wie dit raadsel snapt, hoort zichzelf "ik ben een kutkind" zeggen, en gaat tóch niet af. In kindercultuur spelen kinderen met macht, angst en walging, en verwerken zo de wereld. Zónder invloed van volwassenen. Hoe? Dat is voer voor antropologen, in Onbehaarde Apen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Grote mannen met gevlochten baarden op drakenschepen: het beeld van de Vikingen is een cliché dat wordt herhaald in films, kinderseries en games. Maar in hoeverre klopt dat stereotype met de geschiedenis? 

Presentatie: Lucas Brouwers, Bart Funnekotter en Hendrik Spiering

Productie: Misha Melita en Kim Kabbedijk

@lucasbrouwers // @BartFunnekotter // @HendrikSpiering

Meer weten over de band tussen de Friezen en de Vikingen?

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/10/22/ook-friezen-gingen-soms-op-viking-a3977615

https://www.nrc.nl/nieuws/2016/02/20/en-daar-is-ubbi-de-fries-met-zijn-gevreesde-sche-1590020-a127629

Nieuwsgierig geworden naar vrouwelijke Vikingstrijders?

https://www.nrc.nl/nieuws/2017/09/11/krijger-in-graf-uit-vikingtijd-was-vrouw-12946528-a1573026

Lees hier meer over de Vikingen in historisch perspectief:

https://www.nrc.nl/nieuws/2016/09/16/een-viking-kan-je-prima-vertrouwen-4308080-a1521918

https://www.nrc.nl/nieuws/2014/10/18/karel-de-grote-was-de-grootste-viking-maar-dan-zo-1429210-a1123157

https://www.nrc.nl/nieuws/2018/05/31/oer-ijslanders-waren-ook-weer-niet-zo-scandinavisch-a1604946

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kilometers brede kraters op aarde zijn het bewijs: een inslag van een planetoïde is niet ondenkbaar. Hoe groot is de kans dat we de komende jaren weer geraakt worden door zo’n aardscheerder? Wat gebeurt er dan en, misschien nog belangrijker, hoe kun je zo’n inslag voorkomen?

Presentatie: Lucas Brouwers, Hendrik Spiering en Eddy Echternach.

Productie: Misha Melita

@lucasbrouwers // @hendrikspiering

Lees hier alles over nieuw bewijs voor de meteorietinslag die 66 miljoen jaar geleden een einde maakte aan de dino's:

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/03/31/in-spectaculair-onderzoek-naar-uitsterven-dinosauriers-worden-dinos-zelf-niet-genoemd-a3955213

Meer weten over aardscheerder Bennu en Ryugu?

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/03/19/close-up-van-twee-aardscheerders-a3953785

En lees hier het verontrustende bericht uit 2002 over planetoïde NT7 2002:

https://www.nrc.nl/nieuws/2002/07/24/grote-asteroide-kan-in-2019-op-aarde-inslaan-7599348-a204361

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Deze week monsterden we aan op onderzoeksschip RV Pelagia, dat uitvoer om het meest mysterieuze stukje van onze aardbol te verkennen: de diepzee. Want opvallend genoeg weten we meer van de maan dan van onze eigen oceanen. Wie of wat bewoont het laatste stukje terra incognita? En hoe vermaak je je wekenlang op een drijvend eiland, met vijfentwintig vreemden om je heen? Je hoort het, in Onbehaarde Apen.

Presentatie: Lucas Brouwers, Gemma Venhuizen en Hendrik Spiering.

Productie: Mirjam van Zuidam.

@LucasBrouwers // @HendrikSpiering // @GemmaJV

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Huilen met tranen is iets wat voorbehouden is aan mensen. Een dier uit zijn ongenoegen met geluiden, maar daar komen geen tranen aan te pas. Ook niet alle mensen huilen met tranen: pasgeboren baby’s laten wel van zich horen, maar er rollen geen tranen over de wangen. In hoeverre is het biologisch of sociologisch bepaald wanneer we huilen? Huilen vrouwen inderdaad meer dan mannen? En we kunnen in de toekomst meer informatie huilen uit traanvocht? 

Presentatie: Lucas Brouwers

Gasten: Nikki Weststeijn & Hendrik Spiering

Redactie en montage: Elze van Driel

Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Gezichten, zeepaardjes of een konijn: Wie naar boven kijkt hoeft zich nooit te vervelen. In schapenwolken en stapelwolken is altijd wel een fantasiewereld te zien. Wolken zijn ouder dan de mensheid en vanzelfsprekend onderdeel van ieders leven en tegelijkertijd nog altijd onbegrepen. Wat weten we wel en niet over wolken? En waarom is het zo belangrijk om te weten hoe ze zich gedragen?

Presentatie: Gemma Venhuizen

Gasten: Laura Wismans en Marcel aan de Brugh

Redactie en montage: Elze van Driel

Foto: Ramiro Pianarosa / Unsplash

Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl.

https://cloudappreciationsociety.org/

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Bekend als partydrug en sinds de jaren ‘60 in gebruik als verdovingsmiddel: ketamine. Maar er zijn ook aanwijzingen dat bij een zware, onbehandelbare depressie ketamine positieve effecten heeft. In sommige studies wordt zelfs gesproken over patiënten die binnen twee uur opknapten. Is ketamine een wondermiddel tegen depressie? En hoe werkt het? 

Presentatie: Lucas Brouwers, Hendrik Spiering en Niki Korteweg

Productie: Misha Melita

@lucasbrouwers // @hendrikspiering // @NikiKorteweg

Meer weten over het onderzoek van Robert Schoevers?

https://www.umcg.nl/NL/Zorg/Volwassenen/Deelname_wetenschappelijk_onderzoek/ketaminestudie/Paginas/default.aspx

Benieuwd naar de aflevering van Onbehaarde Apen over depressie?

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/05/15/depressies-a3960263

Luister ook de aflevering van Onbehaarde Apen over ayahuasca:

https://www.nrc.nl/nieuws/2018/09/12/onbehaarde-apen-ons-hallucinerende-brein-a1616255

En lees dit weekend het verhaal van Niki Korteweg in NRC

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Overal in Nederland worden mouwen opgestroopt voor corona vaccins. Grote kans, dat als je aan de beurt bent, je een RNA-vaccin krijgt, die van Pfizer of van Moderna. Die technologie is dankzij de pandemie in één klap volwassen geworden en zal de geneeskunde van de 21ste eeuw ingrijpend veranderen. Hoe zal deze techniek ons helpen, ook na corona?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Deze week worden de Nobelprijzen uitgereikt. De eerste, de Nobelprijs voor de Geneeskunde, ging naar James Allison en Tasuku Honjo voor hun onderzoek naar immuuntherapie. Medisch redacteur Sander Voormolen schuift aan en vertelt over deze vierde pijler in kankerbestrijding (naast operaties, bestraling en chemotherapie).

De winnaars van de Nobelprijzen voor Natuurkunde en Chemie worden respectievelijk dinsdag en woensdag bekend gemaakt. Ook die zullen de Onbehaarde Apen in een bonusaflevering bespreken. Abonneer je om niets te missen!

Benieuwd naar waarom het winnende onderzoek zo bijzonder is of heb je een andere vraag? Mail ons op podcast@nrc.nl.

Presentatie: Lucas Brouwers en Gemma Venhuizen

Productie: Mirjam van Zuidam

@lucasbrouwers // @hendrikspiering // @SanderVoormolen

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Iedere cappuccinoliefhebber wil graag dat perfecte laagje geschuimde melk. Tegenwoordig kan dat met volle melk, havermelk, sojamelk, magere melk: voor ieder wat wils. Wetenschapsredacteur Laura Wismans worstelde met het creëren van dat mooie laagje en vroeg zich af wat de natuurkunde achter dat opschuimen is. En hoe techniek en melksoort kunnen helpen.

Presentatie: Gemma Venhuizen

Gast: Laura Wismans

Redactie en montage: Elze van Driel

Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hoe groot is de kans dat iemand twee keer de loterij wint? Best groot. We leven in een kansenmaatschappij, maar eigenlijk zijn we slecht in kansen begrijpen. Tijd om kansberekening onder de loep te nemen. Wat is een kans? En hoe bereken je die?

Host: Gemma Venhuizen

Gasten: Alex van den Brandhof & Hendrik Spiering

Redactie: Rosa van Toledo & Céline Cornelis

Montage: Julia Vié

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Geen nieuwe aflevering van Onbehaarde Apen maar voor één keer vind je hier een aflevering van de nieuwste NRC podcast: Vandaag. Dagelijks een spraakmakend verhaal, zoals vandaag over de commotie rond PVV fractievoorzitter Peter van Dijk. Abonneer je nu in je favoriete podcastapp om iedere dag een vers verhaal te ontvangen. En woensdag vind je op deze plek weer een nieuwe aflevering van Onbehaarde Apen.

Abonneer je op NRC Vandaag via iTunes, via Spotify of luister via de app van NRC.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Sterven de insecten uit? In minder dan 30 jaar verdween in sommige natuurgebieden meer dan 75 procent van de zespotige dieren. Hoe komt dat? En kunnen we het tij nog keren of gaan we robotbijen bouwen? 

Geen bestuivers, geen opruiming van de bodem, geen gezoem bij het slaapkamerraam, Gemma begint een gedachte-experiment en vraagt: wat als er geen insecten meer zijn?

Presentatie: Lucas Brouwers, Gemma Venhuizen en Hendrik Spiering

Productie: Mirjam van Zuidam

@lucasbrouwers // @GemmaJV // @hendrikspiering

Verder denken over het gedachte-experiment? Lees het artikel dat Gemma er over schreef:

https://www.nrc.nl/nieuws/2018/09/21/wat-als-er-morgen-geen-insecten-meer-zijn-a1617060

Duik je liever in het PLoS ONE-onderzoek? Lees dan hier het rapport van de onderzoekers:

https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0185809

Nieuwsgierig geworden naar de Black Mirror-aflevering over robotbijen? Check dan aflevering 6, van seizoen 3 op Netflix:

https://www.netflix.com/watch/80104629?trackId=14277283&tctx=0%2C5%2Cc31374ba-e1de-4718-b113-6bb64e0706bc-24550753%2C%2C

Precies weten wat we nu precies weten? Lees dan dit artikel van Marcel aan de Brugh:

https://www.nrc.nl/nieuws/2018/05/18/zwarte-gaten-in-universum-van-buismug-en-bochelvlieg-a1603491

Of gewoon horen hoe we de insecten kunnen redden? Lees dan het artikel van Marcel aan de Brugh:

https://www.nrc.nl/nieuws/2017/10/27/hoe-we-de-insecten-kunnen-redden-met-meer-bloemen-en-minder-kunstmest-13703863-a1578974

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op een oktoberdag in 1778 vonden arbeiders in een groeve in Maastricht een kaak met tanden zo scherp als priemen. Welk beest was dit? De natuuronderzoeker Cuvier zag met de vondst zijn revolutionaire idee van de eindigheid van soorten eindelijk bevestigd.

Gast: Gemma Venhuizen

Host: Lucas Brouwers

Co-host: Bart Funnekotter

Producer en montage: Rosa van Toledo

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Onbehaarde Apen duikt in zijn winterslaap. Gemma, Hendrik en Laura hebben een speciale aflevering uit het archief getrokken.

---

Een verkoudheid was altijd al vervelend, maar in tijden van Covid-19 is het extra verdacht wanneer het snot uit je neus loopt. Toch speelt dit slijmerige goedje een grote rol in het bestrijden van ziekteverwekkers. En daarbij deinst het niet terug voor geweld.Presentatie: Lucas Brouwers, Gemma Venhuizen , Nienke BeintemaProductie: Kim Kabbedijk

Host: Lucas Brouwers

Gasten: Gemma Venhuizen en Nienke Beintema

Redactie en montage: Kim Kabbedijk

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Sommige academici waarschuwen voor wat zij “wokisme" binnen de academische sfeer noemen, anderen wijzen erop dat universiteiten grote sommen geld van autocratische regeringen ontvangen. Nog anderen voelen zich bedreigd door het toenemende scepsis jegens de wetenschap of intimidatie via sociale media. Academische vrijheid is essentieel voor het bedrijven van wetenschap. Maar wat betekent het begrip eigenlijk, en hoe kunnen we de vrije wetenschap beschermen?

Presentatie: Gemma Venhuizen

Gasten: Sjoerd de Jong & Folkert Jensma

Redactie & montage: Jeanne Geerken

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Onbehaarde Apen duikt in zijn winterslaap. Gemma, Hendrik en Laura hebben een speciale aflevering uit het archief getrokken. 

---

Sinds zijn verschijning in de middeleeuwen is koning Arthur nooit meer uit het collectieve geheugen verdwenen. Verhalen over de ridders van de Ronde Tafel, de heilige graal, tovenaar Merlijn, het zwaard in de steen en het overspel van Lancelot met koningin Guinevere blijven films, boeken en tv-series inspireren. Wat is de magie van deze vertellingen en waar komt deze rijkdom aan verhalen vandaan? 

Presentatie: Lucas Brouwers

Gasten: Hendrik Spiering & Bart Funnekotter

Productie: Kim Kabbedijk

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Met elektroden in het brein een spraakcomputer besturen: Hanneke de Bruijne is de eerste ter wereld die dat thuis kan doen. Waarom is die techniek zo ingewikkeld? En hoe werkt het precies? In deze aflevering van Onbehaarde Apen alles over breinbesturing.

Presentatie: Gemma Venhuizen, Hendrik Spiering en Niki Korteweg

Productie: Misha Melita

@GemmaJV // @hendrikspiering // @nikikorteweg

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Veertig jaar lang lijdt Bart de Beurs aan een allesoverheersende angst- en dwangstoornis. De kwelling wordt zo erg dat hij het leven niet meer ziet zitten. Totdat zijn psychiater met een laatste redmiddel komt: diepe hersenstimulatie. Kan een apparaatje in zijn brein hem verlossen?

Gast: Niki Korteweg

Presentatie: Lucas Brouwers

Redactie: Julia Vié

Montage: Julia Vié en Jeroen Jaspers

Lees hier het uitgebreide artikel over Bart de Beurs en de elektrodes in zijn hersenen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de Atlantische Oceaan, in de Golf van Guinea ligt een eiland: Null Island. Je kunt er vakantiehuizen huren en fietsroutes volgen. Tenminste, dat lijkt zo. In werkelijkheid is alleen oceaan zo ver je kunt zien. Null Island is een fictief eiland, verzonnen door digitale kaart-professionals. De kaartgegevens die zich daar vertonen zijn fouten. Cartografie was ooit een kwestie van ervaring, later wiskundig precisiewerk. Nu kan iedereen op de computer kaartjes maken. Wat doet deze ontwikkeling met onze perceptie van de wereld? 

Lees hier ook Laura's artikel.

Host: Gemma Venhuizen

Gasten: Laura Wismans & Hendrik Spiering

Script en edit: Elze van Driel

Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Met Jezus kun je alle kanten op: hij is mens én god, geboren uit Maria én uit God de Vader. In de middeleeuwen werd hij vereerd als keizer van het heelal, maar ook intens lijdend afgebeeld, aan het kruis. In de Islam is Jezus de belangrijkste profeet na Mohammed, en ook zonder dat je gelovig bent, kan je in hem de eerste socialist zien, een inspirerende revolutionair of zelfs een feminist.

Maar hier, in Onbehaarde Apen, kijken we naar de historische Jezus.

Hendrik Spiering, wetenschapsredacteur en historicus, behandelt in dit speciale drieluik voor Pasen drie vragen: Wat weten we over het leven van Jezus? Met welke profeten concurreerde hij? En hoe werd nou juist deze prediker, later, volkomen God?

Presentatie: Hendrik Spiering

Productie: Mirjam van Zuidam

Montage: Yeppe van Kesteren

De muziek in dit drieluik werd gespeeld door het Dudok Quartet. In het vierde pianoconcert van Beethoven hoorde u ook pianist Hannes Minnaar en altvioliste Simone van der Giessen. Verder speelde het Dudok Quartet muziek van Balogh Kalman en Ligeti en in deze derde aflevering het vierde strijkkwartet van de jonge Nederlandse componist Joey Roukens.

Voor dit drieluik putte Hendrik vooral uit werk van de Amerikaan John P. Meier, die nog altijd werkt aan zijn schitterende serie boeken ‘A Marginal Jew, Rethinking the historical Jesus’. Ook aan te bevelen zijn de boeken van de gewetensvolle Brit E.P. Sanders en die van de wat meer baldadige Amerikaan Bart Ehrman.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een laag opleidingsniveau, hoge bloeddruk, roken, overgewicht, depressie, lichamelijke inactiviteit, diabetes, overmatig alcoholgebruik, hersenbeschadiging en luchtvervuiling zorgen allemaal voor een verhoogde kans op dementie, maar geen een zoveel als gehoorverlies. Hoe heeft minder horen te maken met minder onthouden? Samen met medisch redacteur Sander Voormolen duiken we via onze oorschelp onze hoofden in.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Brood is in ons hoekje van de wereld niet van tafel af te slaan. Maar hoe en waar is brood eigenlijk ontstaan? Hoe kwam het in onze supermarkt terecht? En waarom zijn er zulke sterke meningen over wat nou het beste brood is? Martine Kamsma en Hendrik Spiering nemen ons mee in de wereld van brood.

Presentatie: Lucas Brouwers

Gast: Martine Kamsma

Productie en montage: Mirjam van Zuidam

Meer lezen over het alleroudste brood? Hendrik schreef over 14.000 jaar oud broodkruim: https://www.nrc.nl/nieuws/2018/07/16/brood-dat-ouder-is-dan-de-landbouw-a1610238

Wat is oerder oerbrood? Ciabatta, rogge of naan? Martine zocht het uit: https://www.nrc.nl/nieuws/2021/02/05/wat-is-het-oerste-oerbrood-a4030719

Nieuwsgierig naar het geheim van een goede zuurdesem? Hendrik beschreef de complexe biochemie: https://www.nrc.nl/nieuws/2021/02/04/de-complexe-biochemie-van-desem-a4030539

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de eerste jaren van ons leven hechten we ons aan onze verzorgers. Maar hoe groot is de invloed daarvan op ons latere leven? En als die hechting in de vroege jeugd verkeerd loopt, kan het dan nog goedkomen? In deze aflevering onderzoeken Niki Korteweg en Hendrik Spiering de grenzen van de beroemde hechtingstheorie.

Host: Laura Wismans

Gasten: Niki Korteweg & Hendrik Spiering

Redactie en montage: Rosa van Toledo

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op 21 juli (20 juli in de VS) is het precies 50 jaar geleden dat Neil Armstrong als eerste mens voet zette op de maan. Een historische gebeurtenis waarvoor de halve hele wereld aan de buis gekluisterd zat. De Amerikanen waren de Russen te vlug af geweest. Was het inderdaad ‘a giant leap for mankind’ of was er sprake van de grootste PR-stunt uit de geschiedenis van de mensheid? Of misschien allebei?

Presentatie: Lucas Brouwers, Bart Funnekotter en Hendrik Spiering

Productie: Misha Melita

@BartFunnekotter // @lucasbrouwers // @hendrikspiering

Meer lezen over de maanlanding?

David Whitehouse Apollo 11. The inside story (Icon books 2019)

Neil M. Maher Apollo in the Age of Aquarius (Harvard University Press 2017)

David Meerman Scott en Richard Jurek Marketing the Moon. The selling of the Apollo Lunar Program (MIT Press 2014)

Neil deGrasse Tyson en Avis Lang Accessory to War. The unspoken Alliance between Astrophyics and the Military (Norton 2018)

Zie hier Hendrik Spiering zijn Lego raket:

https://img.wonderhowto.com/img/35/79/63409112866675/0/lego-rocket-build-358-movie.w1456.jpg

Kijk hier het BBC-interview uit 1961 met Yuri Gagarin:

https://www.youtube.com/watch?v=MzzBr65ZFwM

Benieuwd naar het liedje van Tom Lehrer over Wernher von Braun?

https://www.youtube.com/watch?v=QEJ9HrZq7Ro

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Hongaarse biochemicus Katalin Karikó en de Amerikaanse immunoloog Drew Weissman winnen dit jaar samen de Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde. Zij ontdekten de cruciale aanpassingen aan mrna die de ontwikkeling van mrna-vaccins mogelijk hebben gemaakt. Een fundamenteel nieuwe manier om vaccins te maken, die van grote waarde bleek tijdens de coronapandemie.

Eerder maakten wij deze aflevering over rna-vaccins: De winst van corona: sterke RNA-vaccins.

Presentatie: Gemma Venhuizen

Gasten: Niki Korteweg & Sander Voormolen

Redactie & montage: Jeanne Geerken

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Je brein uploaden zodat je voor altijd kunt voortleven in een computer of een geheugenimplantaat voor mensen met Alzheimer. Science fiction? Of is het digitale brein in de nabije toekomst al mogelijk? In deze aflevering van Onbehaarde Apen alles over de (on)mogelijkheden van hersentechnologie.

Presentatie: Lucas Brouwers, Gemma Venhuizen en Niki Korteweg

Productie: Misha Melita

@lucasbrouwers // @GemmaJV // @nikikorteweg

Benieuwd naar het hele fragment van Ambrož Bajec-Lapajne, die zingt tijdens zijn hersenoperatie?

https://www.youtube.com/watch?v=obiARnsKUAo#action=sharehttps://www.youtube.com/watch?v=obiARnsKUAo#action=share

Meer weten over de Human Brain Project?

https://www.youtube.com/watch?v=pGI_GTnSs_E 

Hier hoor je Robert Hampson over zijn geheugenprothese:

https://www.youtube.com/watch?v=PItFisrWBCI

Een doorbraak van eigen bodem. Het UMC Utrecht ontwikkelde een extensie waarmee een vrouw met Locked-in-syndroom een tablet kan besturen.

https://www.youtube.com/watch?v=zdg7Kenn9YQ&feature=youtu.be

Transhumanist en hoogleraar filosofie aan Oxford Nick Bostrom over wanneer we Johnny Depp’s brein kunnen uploaden:

https://www.youtube.com/watch?v=86st7_Lzs2s

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Zalmoxes, Struthiosaurus en Balaur bondoc: deze Europese dino's zijn stuk minder bekend dan hun Amerikaanse neefjes Tyrannosaurus en Triceratops. In deze aflevering van Onbehaarde Apen breken we een lans voor de Europese dino en reizen we samen met wetenschapsjournalist Anne Martens een flamboyante 19e eeuwse paleontoloog achterna: Franz Nopcsa.

Presentatie: Lucas Brouwers, Gemma Venhuizen en Anne Martens.

Productie: Misha Melita

@lucasbrouwers // @GemmaJV / @AnneMartence

Lees hier het artikel van Anne Martens over Franz Nopcsa

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/03/29/aristocraat-tussen-de-dinos-in-transsylvanie-a3955063

De spannende keukenscène uit Jurassic Park herbeleven?

https://www.youtube.com/watch?v=TnWNyKqI3Bc&t=103s

Kijk hier de serie Beagle van de VPRO terug

https://www.vpro.nl/programmas/beagle-in-het-kielzog-van-darwin.html

Meer lezen over dinosaurussen in Europa?

'Transylvanian Dinosaurs', van Weishampel en Jianu

Meer weten over eilanden en evolutie?

Lees 'Song of the Dodo', van David Quammen

Benieuwd geworden naar de Pterosauriërs?

Lees 'Pterosaurs', van Mark Witton

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.